Таълим / Образование

Ушбу саҳифа орқали инглиз тилида соат неччи бўлганлигини айтиш ёки сўрашни ўрганамиз…

Кўпчилик инглиз тилида вақтни тўғри айтишни ўрганишни кейинга суришади. Холбуки буни билиш жуда муҳим ҳисобланади, чунки сўзлашганда биз тез-тез бир биримиздан вақт неччи бўлганини сўраб турамиз. Буни ёдлаб олиш жуда оссон, энг асосийси бир маротаба яхшилаб тушуниб олмоқ керак, кейинчалик эса такрорланиб турилса бас.

Демак, вақт билан боғлиқ бўлган саволнинг кўриниши қуйидагича бўлиши мумкин: What time is it (now)? ёки What’s the time? (Соат неччи бўлди?)

Авваламбор қуйидагиларни билишингиз керак:

– Инглиз тилида сонлар ва уларнинг ишлатилиши;

– Инглиз тилида 24 соатлик вақтни ишлатишни ёқтиришмайди. Одатда 12 соатлик вақт ишлатилади. Кун ва тунни адаштирмаслик мақсадида қисқартмалар ишлатилади. Масалан, 00 дан 12 гача бўлган вақт a.m., тушдан сўнги 12 дан тунги 00 гача бўлган вақт p.m. дея белгиланади. Ушбу қисқартмаларни маъноси қадимги лотинчага бориб тақалади:

a.m. – ante meridiem – тушгача
p.m. – post meridiem – тушдан сўнг

– соат айтилганда гап бошида it’s ишлатилади.
– соат миллари соат ярмигача келганида «past«, ўтганидан сўнг – «to» ишлатилади.

– «ўн беш» сўзининг ўрнига quarter (чорак) сўзи ишлатилади.

– minutes (дақиқа) сўзи одатда инглиз тилида туширилиб қолдирилади.

Келинг мисоллар ёрдамида кўриб чиқамиз:

Инглиз тилида вақтни айтишда биринчи усул (қийинроғи):

00.00 (ярим тун) – midnight, шунингдек, фойдали маълумот: тунда — at midnight, ярим тундан олдин — after midnight, zhbv ярим тун бошида — in the small hours

00.05 (ярим тундан 5 дақиқа ўтиб) – it’s five past zero am

01.10 – it’s ten past one am

02.15 – it’s a quarter past two am

03.20 – it’s twenty past three am

04.25 – it’s twenty five past four am

05.30 – it’s half past five am

06.35 (25 та кам 7. Баъзи вақтларда инглиз тилида ўзбек тилидаги каби «… та кам …» ибораси ишлатилади. Ушбу мисол ҳам бундан мустасно эмас.) – it’s twenty five to seven am

07.40 (20 та кам саккиз) – it’s twenty to eight am

08.45 (15 та кам тўққиз) – it’s a quarter to nine am

09.50 (ўн та кам ўн) – it’s ten to ten am

10.55 (бешта кам ўн бир) – it’s five to eleven am

12.00 (тушлик) – noon ёки midday, шунингдек фойдали маълумот: – тушликда — at noon, тушликкача бўлган вақт — forenoon, тушликдан сўнги вақт — afternoon, тушликдан сўнг — in the afternoon

12.05 – it’s five past twelve pm

13.10 – it’s ten past one pm

14.15 – it’s a quarter past two pm

15.20 – it’s twenty past three pm

16.25 – it’s twenty five past four pm

17.30 (кечки беш ярим) – it’s half past five pm

18.35 (кечки 25 та кам 7) – it’s twenty five to seven pm

19.40 (кечки 20 та кам 8) – it’s twenty to eight pm

20.45 (кечки 15 та кам 9) – it’s a quarter to nine pm

21.50 (кечки 10 та кам 10) – it’s ten to ten pm

22.55 (5 та кам 11) – it’s five to eleven pm

Агар соат роппа роса 1, 2, 3 … бўлса, одатда – one, two, three … o’clock дейилади, масалан, соат эрталабки 10 – ten o’clock a.m.

Шунингдек, a.m. ўрнига – in the morning , p.m. ўрнига in the evening иборасини ишлатишингиз мумкин, масалан 05.15 (эрталабки 05.15) – it’s a quarter past five a.m. ёки it’s a quarter past five in the morning.

Шуни ҳам таъкидлаб ўтиш керакки, ўзбек тилига ўхшаб инглиз тилида ҳам сўз ва гапларни қисқартириб ишлатишни ҳуш кўришади, шунинг учун кўп ҳолларда сўз бошидаги it’s туширилиб қолдирилади. am, pm ва in the morning, in the evening ибораларини ишлатиш зарур бўлгандагина қўлланилади. Масалан «When do you go to bed? – Сен қачон ухлайсан?» Жавоб – «at ten – ўнда» ва «кечқурунги» сўзи ишлатилмайди, чунки шундоқ ҳам тушунарли…

Инглиз тилининг америка вариантида past ўрнига кўпинча after предлоги ишлатилади. To предлоги ўрнига of, before ва till ишлатилиши ҳам мумкин.

Инглиз тилида соатни айтишда иккинчи усул (оссони):

Инглиз тилида соатни айтишда иккинчи усул оссонроқ ҳисобланади. Бунда соат миллари қандай бўлса, шундайлигича, яъни «сон ва сон» кўринишида айтилади. Масалан:

5.05 – (бешдан беш дақиқа ўтди ёки беш ноль беш) – five oh (zero) five

6.10 – (олтию ўн) – six ten

7.15 – (еттию ўн беш) – seven fifteen

8.20 – (саккизу йигирма) – eight twenty

9.25 – (туққизу йигирма беш) – nine twenty five

10.30 – (ўну ўттиз) – ten thirty

11.35 – (ўн биру ўттиз беш) – eleven thirty five

12.40 – (ўн иккию қирқ) – twelve forty

13.45 – (ўн учу қирқ беш) – thirteen forty five

16.50 – (ўн олтию эллик) – sixteen fifty

20.55 – (йигирмаю эллик беш) – twenty fifty five

Мақоламиз сўнгида қуйидаги сўзларни ёд олинг:

exactly – роппа роса; масалан, it’s exactly nine (роппа роса соат 9)
about – тахминан; масалан, it’s about seven (соат тахминан 7 ларда)
almost – деярли; масалан, it’s almost eight (соат деярли саккиз)

манба: idum.uz