Барчамиз ҳаётга қадам қўяр эканмиз, у бизга бахт-саодат беради, деб ишонамиз ва амалда шунга қараб беҳуда интиламиз. Тез орада ўйлаганларимиз пуч эканлиги маълум бўлади. Тақдир бу ҳаётда ҳеч бир нарса: на мол-мулкимиз, на оила-ю бола-чақамиз, на тану жонимиз бизга тегишли эмаслигини исботлаб беради.
Эртами-кечми ҳаёт тажрибамиздан маълум бўладики, бахт ва роҳат-фароғат саробдан бошқа нарса эмас экан. Узоқдан бизни мафтун қилади-ю, яқинлашган сари йўқолади. Азоб-уқубат ва дард эса, аксинча, шунчалик реал воқеаки, у бизни кутдириб ўтирмайди, сўроқсиз кириб келаверади. Агар бу нарса бизга сабоқ бўлса, у ҳолда бахт ва роҳат-фароғат кетидан қувмасдан имкон борича азоб-уқубат ва дарддан халос бўлиш ҳақида ўйлашимиз лозим.
Энг яхшиси, қайғусиз, осойишта, чидаса бўладиган даражада кун кечириш ва шунга интилиш, жуда бахтсиз яшамаслик учун ўта катта бахтни талаб қилмаслик лозим. Гётенинг ёшликдаги дўсти Мерк буни яхши тушунгани учун “Орзу-ҳавасимиздаги энг ярамас нарса ҳузур-ҳаловатда яшашга бўлган талабимиздир, у эса умримизни хазон қилади. Кимки борига қаноат қилиб, нафс кўйига кирмасдан яшайдиган бўлса, тўғри йўлини топиб олади”, деб ёзган.
Артур Шопенгауэр. «Ҳаёт сабоқлари» дан парча.
