Ота-оналар тез-тез йўл қўядиган хатолардан бири – воқеликни эътиборга олмасликдир, чунки бу жуда қулай: вақт сарфлаб ва нималарнидир тушунтиришга ҳожат бўлмайди. Бу жуда содда ёндашув бўлиб, ёмон оқибатларга олиб келиши мумкин. Бир нарсани тушуниб олиш керак: ҳар қандай муаммога тўқнаш келишдан кўра, унинг олдини олиш яхшироқ. Демак, пиротехника – маъсулиятли ота-она нималарни билиши зарур?
Мактаб даврингизни бир эсланг, ахир сиз ҳам (бир марта бўлса ҳам!) пиротехника харид қилгансиз. Ҳатто одобли, гапга кирадиган болаларда ҳам эртами кечми қизиқиш уйғонади, байрамолди кунларда эса улар ўз қизиқишларини мактаб ва коллежлар атрофида қондиришга уринишади. Синфдош ва бошқа таниш болалар петардалар, мушакбозлик, бенгал шамлари билан вақтичоғлик қилганда, атрофдагиларда ҳам қизиқ уйғонади.
БИРИНЧИ ҚАДАМ: фарзандингиз истисно эмаслигини тушуниш. Унда ҳам қизиқиш уйғониши ва унда ҳам “пақилдоқлар” қутичаси бўлиши мумкин. Қандай йўл тутиш зарур? Тақиқлаш – энг афзал йўл эмас, болалигингизни эслаб кўринг, тақиқ қизиқишни янада кучайтириши мумкин. Хонада тинтув уюштириш, уришиш, қўрқитиш, назорат қилиб юриш ҳам сизга ижобий натижа бермайди. Бошқача йўл тутиш зарур.
ИККИНЧИ ҚАДАМ. Фарзандингиз билан гаплашинг. Суҳбатингиз жиддий монолог эмас, диалог кўринишида бўлиши керак. Бу каби вақтичоғликка кўпчилик ёшлар қизиқишини, бу унчалик қўрқинчли эмаслигини фарзандингизга тушунтиринг. Аммо оқибатни, ўзи ва атрофдагилари учун хавф туғдириш мумкинлигини ҳам уқтиринг. Интернетда “Пиротехникадан фойдаланишда хавфсизлик қоидалари” сўзлари орқали кўплаб мақолалар топиш мумкин. Улардан икки-учтасини фарзандингиз билан бирга ўқиб, унга саволлар беринг ва энг муҳими – тушунганига ишонч ҳосил қилинг. У ёки унинг ўртоқлари петардалар харид қилиши мумкинлигини тан олинг. Улардан хавфсиз равишда фойдаланган афзал, лекин боланинг ўзи Google-қидирувдан фойдаланиши амри маҳол.
УЧИНЧИ ҚАДАМ. Хавфни тушунтиринг. Замонавий пиротехника саноати кучли ва хавфли маҳсулотлар ишлаб чиқармоқда. Бу каби маҳсулотлар сертификатланган ва расман сотилаётган бўлса майли. Аммо, афсуски лицензияланмаган номаълум сифатли маҳсулотлар ҳам бор. Биз мунтазам равишда ушбу йўналиш бўйича олиб борилаётган ишлар ҳақида маълумот берамиз, аммо бир нарсани англаш керакки, бундай сотувчилар илгари ҳам бўлган ва кейинчалик ҳам бўлишади, чунки уларда даромад қилиш истаги маъсулиятдан кучлироқдир.
Пиротехника нотўғри фойдаланиш оқибатида жиддий жароҳатларга, кўзларга зиён етишига ёки ёнғинга сабаб бўлиши, нафақат уни ишлатган одам, балки атрофдагилар ҳам зиён кўриши мумкин. Тошкент аҳолисидан бизга кўплаб мурожаатлар келиб тушмоқда, улар оёқ остига, машиналар тагига, бировнинг ҳовлисига ва хонадонига петарда ташлайдиган, петардаларни мушукларга боғлаётган болалардан арз қилишмоқда. Фарзандингизга бировларнинг кўнглини оғритмаслик, соғлиғи ва мулкини ҳурмат қилишлик муҳимлигини тушунтиринг.
Кекса инсоннинг оёғи остига ташланган “пақилдоқ” ундаги юрак хуружига сабаб бўлиши мумкин. Қуриган шох-шаббаларга ташланган петарда ёнғин келтириб чиқариши мумкин, натижада эса зарарни қоплаш учун жаримага ториласиз.
Ҳатто унинг бундай қилмаслигига ишонсангиз ҳам, фарзандингизга тушунтиринг. Шунда кўнглингиз тинч бўлиши мумкин, чунки ўз вазифангизни бажарган, зарур маълумотларни етказган бўлсаиз.
Ҳурматли ота-оналар! Фарзанд тарбиясида энг зарур ва маъсулиятли ишни унутманг – фарзандингиз сиз ёнида бўлмаганингизда тўғри қарор қабул қилишни ўрганиши зарур. Муаммо борлигини тан олиб, хавфни бартараф қилинг. Болангиз билан пиротехника мавзусида кечиктирмасдан гаплашиб олинг.
