Ушбу саҳифада ўқитувчиларнинг илғор иш тажрибаси ва фаолияти давомида қўллаб келаётган замонавий методикаларини оммалаштириш тартиби билан яқиндан танишиб чиқишингиз мумкин.
Ўқитувчиларнинг илғор тажрибаси ва фаолияти давомида қўллаб келаётган замонавий методикаларини оммалаштириш тартиби
Мактабгача ва мактаб таълим вазирининг
2022 йил 29 августдаги 279 сонли буйруғига илова
1-боб. Умумий қоидалар
1.Халқ таълими тизимида ўқитувчиларнинг илғор тажрибаси ва фаолиятида қўллаган замонавий методикаларини оммалаштириш (кейинги ўринларда – оммалаштириш тартиби деб аталади) ҳамда халқ таълими тизимидаги тажрибали педагог кадрлар, жумладан, фан ўқитувчилари, методистлар, бошқа педагог ходимлар (кейинги ўринларда – талабгор)нинг илғор иш тажрибаларини ўрганиш ва оммалаштириш тартибини белгилайди.
2. Халқ таълими вазирлиги ҳузуридаги Республика таълим маркази (кейинги ўринларда – Марказ) талабгорларнинг илғор иш тажрибаларини ўрганиш ва уларни оммалаштириш бўйича ягона ишчи орган ҳисобланади.
3. Илғор иш тажрибаларни оммалаштириш — бу талабгор томонидан ўқув
жараёнини самарали ташкил этиш, замонавий педагогик технологияларни жорий этиш ва таълим сифатини оширишга қаратилган илғор иш услубини бошқаларга амалиётда фойдаланиш учун тавсия этиш ҳисобланади.
2-боб. Оммалаштириш мақсади
4. Умумий ўрта таълим тизимига ўқув жараёнини самарали ташкил этиш ва ўқув жараёнига таълим сифатини оширишга қаратилган илғор иш тажрибалар, замонавий педагогик технологияларни жорий этиш ҳамда халқ таълими тизими ходимлари ўртасида ўзаро тажриба алмашиш ишларини йўлга қўйишдан иборат.
Халқ таълими тизимида педагог кадрларнинг илғор иш тажрибаларини ўрганиш ва оммалаштириш ишларини амалиётга жорий этиш тегишли схема асосида амалга оширилади (схема 1-иловада).
3-боб. Оммалаштириш босқичлари
5. Талабгорларнинг илғор иш тажрибаларини ўрганиш ва оммалаштириш ишлари махсус платформа орқали амалга оширилади.
Бунда, талабгор махсус платформада ўзига шахсий кабинетини яратади ҳамда оммалаштиришга тавсия этиладиган иш услубини методик материал сифатида тўғридан-тўғри электрон шаклда жойлаштиради.
6. Тайёрлаган методик ишини мактабда оммалаштириш учун метод бирлашмага ёзма равишда ариза билан мурожаат қилади (ариза намунаси 2-иловада).
Метод бирлашма талабгорнинг мурожаатига мувофиқ, методик ишини бирлашмага аъзо ўқитувчилар билан бирга кўриб чиқади ҳамда зарур ҳолда дарс жараёнида синовдан ўтказади.
Ушбу методик ишга метод бирлашма томонидан ижобий хулоса берилиб, мактаб миқёсида оммалаштириш учун Педагогик кенгашга тавсия этилади. (талабгорнинг методик иши қўйилган талабга жавоб бермаса ёки инновацион янгиликлар жорий қилинмаган бўлиб салбий хулоса берилса, ушбу методик иш асослантирилиб талабгорга қайтарилади).
7. Метод бирлашма тавсияси асосида Педагогик кенгаш талабгорнинг ижобий хулоса олган методик ишини мактаб миқёсида оммалаштириш ёки оммалаштиришни рад этиш бўйича қарор қабул қилади (метод бирлашма баёни намунаси 3-иловада).
Ўқитувчиларнинг махсус платформасига жойлаштириладиган илғор методик иши таълим муассасаси метод бирлашма тавсияси асосида педагогика кенгашида кўриб чиқилиб, оммалаштиришга тавсия этилган бўлиши лозим (педагогик кенгаш намунаси 4-иловада).
8. Талабгор илғор иш тажрибасини туман (шаҳар), ҳудуд (вилоят), республика миқёсида оммалаштириш учун махсус платформада талабгорнинг шахсий кабинетига қуйидаги ҳужжатларни жойлаштириши лозим:
- талабгор тавсия этган иш тажрибанинг таълим муассасаси миқёсида
оммалаштиришга тавсия этилганлиги тўғрисида педагогика кенгаши қарорининг электрон (pdf) нусхаси; - оммалаштириш учун тавсия этиладиган иш услуби акс этган методик
материалнинг тегишлилигича электрон (pdf) нусхаси, видео маҳсулотлар ёки уларнинг комбинацияси юкланади.
Талабгор томонидан илғор иш тажрибаларни оммалаштиришга доир методик маҳсулотлари қуйидаги кетма-кетликда ва муддатларда махсус платформага жойлаштирилади:
- махсус платформага кириш (махсус платформадан фойдаланиш йўриқномаси 5-иловада);
- оммалаштириш менюсини танлаш;
- методик маҳсулотларни юбориш учун “тизимга кириш” тугмаси ёрдамида рўйхатдан ўтиш;
- талабгор биринчи марта рўйхатдан ўтиши учун ЭРП орқали ўтиш тугмасини босиш;
- талабгор телефон рақамини ва ЖШШИР рақамини киритиш;
- талабгор “юбориш” тугмасни босади ва методик маҳсулотлари платформага юборилади (агарда талабгорнинг ЭРП базасидаги маълумотлари тўлиқ бўлмаса, иш тажрибасини оммалаштириш учун тайёрлаган ҳужжатларини жойлаштириш имкони бўлмайди, шундай ҳолатда мактаб маъмурияти ва ЭРП бўйича масъул ходим орқали маълумотларни тўлдириш лозим бўлади).
9. Талабгорнинг илғор иш тажрибалари махсус платформага фанлар кесимида (фанлар рўйхати иловада) танланиб юборилади.
10. Юбориладиган материаллар уч хил йўналишда бўлиши мумкин:
- биринчи йўналиш: ўқув методик қўлланмалар (ўқув методик қўлланмалар, тавсиянома pdf форматда юборилади);
- иккинчи йўналиш: Дарс ишланмалар (халқаро тажрибаларга асосланган, илғор интерфаол методлар билан ўтилган юқори савиядаги бир соатлик намунали дарс ёки тўгарак машғулоти ишланмаси);
- учинчи йўналиш: Видео маҳсулотлар (дарсдаги ёки дарсдан ташқари машғулотлардаги интерфаол методларни ёритиб берган жараёнлар ёки шахсий инновацион методик тажрибани тушунтириб берувчи, давомийлиги 7 минутгача бўлган, ҳажми 300 мб дан ошмаган видеоролик).
Бошқа турли ишлар ва талаб даражасида бўлмаган ишлар қабул қилинмайди ва кўрилмасдан қолдирилади.
11. Талабгор ўз шахсий саҳифасини рўйхатдан ўтказиб, 10-бандда кўрсатилган 3 та йўналишдан фақат битта йўналиш бўйича ўз ишини юбориши мумкин.
Илғор методик ишларни юбориш муддатлари:
- биринчи муддат 1 сентябрдан — 1 октябргача;
- иккинчи муддат 1 ноябрдан — 1 декабргача;
- учинчи муддат 1 январдан — 1 февралгача;
- тўртинчи муддат 1 мартдан — 1 апрелгача.
Талабгор илғор методик ишларини ҳар бир муддатда фақат бир марта юбориши мумкин. Махсус платформага жойлаштирилган методик материаллар тизимдаги фойдаланувчилар томонидан тегишли муддатларда муҳокамадан ўтказилади.
12. Илғор методик ишларни баҳолаш мезонлари ва тартиби.
Илғор методик ишлар икки турда баҳоланади:
1-тур фойдаланувчи ўқитувчилар томонидан:
биринчи муддат 1 октябрдан — 1 ноябргача;
иккинчи муддат 1 декабрдан — 1 январгача;
учинчи муддат 1 февралдан — 1 мартгача;
тўртинчи муддат 1 апрелдан — 1 майгача.
2-тур биринчи турдан ўтган дастлабки 100 та иш “эксперт гуруҳи” томонидан баҳоланади.
Илғор методик ишлар рўйхатдан ўтган, айнан ўша фан ўқитувчиси бўлган
ва ўша илғор методик ишларини юклаб олган фойдаланувчилар томонидангина баҳоланади (бошқа йўналишдаги фан ўқитувчилари баҳолаши мумкин эмас).
Баҳолаш баллари минимал 1 (бир) баллдан максимал 10 (ўн) баллгача бўлади. 1-тур баҳолаш босқичи илғор методик ишлар қўйилган вақтдан тегишли муддат тугагунгача давом этади. Баҳолаш муддатлари тугагач, барча илғор методик ишлар юборилган ҳар бир фанлар бўйича натижалар алоҳида ҳисобланади (фанлар рўйхати 6-иловада).
Фойдаланувчи ўқитувчиларнинг баҳолаш босқичи қуйидагича:
- А) Фойдаланувчи ўқитувчиларнинг қўйган балларнинг ўртача бали билан (10 баллик тизимда);
- B) ҳар бир фан алоҳида тарзда энг кўп овоз берганлар сони айнан ўша фан йўналиши учун максимал 10 балл деб қабул қилинади.
Қолган, ундан кам сонда овоз олган талабгорларга берилган овозлар сони юқоридаги 10 балл олган талабгорга нисбатан тўғри пропорционал тарзда ҳисоблаб борилади ва 10 баллик тизимда тегишли балл берилади. - C) “А” ҳамда “B” баллар қўшилиб иккига бўлинади ва якуний балл ҳисобланади. Якуний балл натижасига қараб энг юқори 100 та ўринлари аниқланади (агар охирги 100-ўринлардаги иштирокчилар баллари тенг келиб қолса, улар ҳаммаси қабул қилинади).
Экспертларнинг баҳолаш босқичи:
Эксперт гуруҳи таркиби фанлар кесимида камида 7 нафардан иборат бўлади.
Эксперт гуруҳи фойдаланувчилар муҳокамаси ва баҳолашидан ўтгач энг юқори 100 та ишни онлайн баҳолаш тугагач 20 кунгача бўлган муддатда қайта баҳолайди ҳамда оммалаштиришга тавсия этиш ёки этмаслик ҳақида хулоса беради. Баҳолагандан сўнг, натижани илмий методик кенгашга тақдим этади.
Бунда:
1) Фанлар кесимида:
- а) энг юқори дастлабки 20 та ўрин Республика миқёсида оммалаштирилган илғор методик иш;
- b) 21-ўриндан 50-ўрингача турган илғор методик ишлар ҳудудий (вилоят) миқёсида оммалаштирилган илғор методик ишлар;
- c) 51-ўриндан 100-ўрингача турган илғор методик ишлар туман миқёсида оммалаштирилган илғор методик ишлар деб топилади.
- d) агар 100-ўринда турган ҳужжатлар бир нечта бўлса, экспертлар баҳолашидан сўнг 51-ўриндан кейинги барчаси туман миқёсидаги оммалаштирилган деб қабул қилинади.
- e) эксперт хулосаларига кўра ишлар оммалаштиришга тавсия этилмаслиги ҳам мумкин.
Баҳолаш натижалари тегишли муддат тугаган кундан 15 кун муддатда Республика таълим маркази расмий саҳифаларида эълон қилинади. Тегишли ғолибларнинг эгаллаган натижаларига мос оммалашганлик ҳақидаги сертификат берилади (махсус сертификат намунаси 7-иловада). Сертификат берилган кундан бошлаб, келгуси ўқув йилидан уч ўқув йили муддатига амал қилади.
13. Агар тегишли фанлар бўйича юборилган ишлар 200 тадан ошмаса у ҳолда экспертлар юборилган ишларнинг 50% қисмини баҳолайди. Бунда, экспертлар гуруҳи баҳолашига кўра энг юқори балл олган илғор иш тажрибаларнинг дастлабки 20% Республика миқёсида, кейинги 30% ҳудудий (вилоят) миқёсида ва қолган 50% туман (шаҳар) миқёсида оммалаштирилади.
14. Илғор методик ишларга қўйиладиган талаблар:
- биринчи талаб: илғор методик ишлар бошқа кишидан кўчирилмаган, ўз шахсий илғор методик ишлари бўлиши шарт. Агар юборилган иш бошқа тегишли иқтибос кўрсатилмаган ҳолда бировдан кўчирилган ёки айни ўша иш эканлиги аниқланса, ишни юборган талабгорнинг иш жойига ушбу талабгор низомни бузганлиги учун тегишли огоҳлантириш бериши тўғрисида хат юборилади.
- иккинчи талаб: юборилган ишлар аниқ бир ёки бир нечта методикани ёритиб берган бўлиши;
- учинчи талаб: видео маҳсулотлар вақти 7 минутгача, ҳажми 300 мб дан ошмаслиги;
- тўртинчи талаб: pdf файллар Times New Roman 14 шрифтида бўлиши керак.
15. Илмий-методик кенгаш муҳокамаси даврида қуйидагилар босқичма-босқич амалга оширилади:
Марказнинг ўқув фанлари ва фан йўналишлари бўйича илмий-методик кенгаши эксперт гуруҳи томонидан тақдим этилган баҳолаш натижалари асосида тегишли қарор қабул қилади.
Қарорда:
- талабгорнинг тавсия этган иш тажрибаси туман (шаҳар) миқёсида оммалаштирилсин;
- талабгорнинг тавсия этган иш тажрибаси ҳудуд (вилоят) миқёсида оммалаштирилсин;
- талабгорнинг тавсия этган иш тажрибаси республика миқёсида оммалаштирилсин;
- талабгорнинг тавсия этган иш тажрибаси оммалаштиришга тавсия этилмасин деган бандлардан бирини қабул қилади;
- Марказ илмий-методик кенгашнинг иш тажрибани ўрганиш ва оммалаштириш юзасидан якуний қарори асосида талабгор учун иш тажрибасини оммалаштириш даражаси кўрсатилган, қатъий рўйхатга олинадиган ва рақамланадиган иш тажрибаси оммалаштирилганлиги тўғрисида “сертификат” расмийлаштиради ва 2 кун муддатда платформага жойлаштириб эълон қилади.
Талабгор юқорида қайд этилган манзилга оммалаштириш сертификати жойлаштирилгандан сўнг уни юклаб олади.
16. Қуйидаги халқ таълими тизими ходимларининг иш тажрибалари тўғридан-тўғри республика миқёсида оммалаштирилади:
- Халқ таълими вазирлигининг буйруғи асосида ташкил этиладиган фан ўқитувчилари ўртасидаги танловларнинг республика босқичи 1-2-3-ўрин ғолиблари иш тажрибаси;
- Халқ таълими вазирлиги томонидан тавсия этилган дарслик ва ўқув-методик мажмуалари (дарслик, ўқитувчи китоби, ўқувчи машқ дафтари, ўқув қўлланма) муаллифлари, тақризчиларининг иш тажрибалари;
- ўқувчилари фан олимпиаданинг республика босқичида 1-ўринни ҳамда халқаро олимпиадаларда 1-2-3-ўринни олган фан ўқитувчиларининг иш тажрибалари;
- Миллий ўқув дастури доирасидаги семинарларда тренер бўлиб, энг фаол иштирок этиб, таълим ислоҳотларини амалга оширишда ўз ҳиссасини қўшган педагоглар.
4-боб. Апелляция комиссияси
17. Апелляция комиссияси Республика таълим марказининг илмий методик кенгаши таркибига кирмаган уч нафаргача фан мутахассисларидан иборат таркибда тузилади.
18. Апелляция комиссияси томонидан оммалаштиришга тавсия этилган талабгорларнинг аризалари оммалаштириш натижалари эълон қилинган кундан бошлаб уч иш куни давомида қабул қилинади. Апелляция жараёнида экспертлар аъзолари, талабгор (онлайн ва офлайн) иштирок этиши мумкин.
19. Экспертлар томонидан баҳоланган талабгорнинг илғор иш тажрибаси баҳолаш мезонларига мос келмаслик ҳолатлари аниқланганда апелляция комиссияси экспертлар аъзоларининг қарорини бекор қилиш ёки уларга ўзгартиришлар киритиш ҳуқуқига эга.
20. Апелляция комиссияси экспертлар аъзоларига натижалар бўйича изоҳ бериб, оммалаштириш натижаларини ўзгартириши мумкин ва бунда экспертлар аъзолари қарори қайта тасдиқланади.
5-боб. Якуний қоидалар
21. Махсус платформада талабгорнинг иш тажрибаси эълон қилинган кундан бошлаб оммалаштирилган ҳисобланади ва келгуси ўқув йилидан уч ўқув йили муддатга амал қилади.
