Мактаб жуда қизиқарли жой. Фарзандларимиз вақтининг ярмидан кўпини мактабда ўтказадилар. Ушбу саҳифада мактабга оид қизиқарли фактларни тўпладик. Шундай қилиб, бошлаймиз…
Мактаб (арабча مكتب) сўзи сўзма-сўз «улар ёзадиган жой» деб таржима қилинади. У ёзиш столи билан бир қаторда мактаб маъносида ҳам қўлланилади. Бу турли тилларда турлича эшитилади: мектеб, мактаб, мактап ва бошқалар. Мактаблар куттаб (арабча мактаб) деб ҳам номланади. Aраб дунёсида мактаб фақат бошланғич мактаб деган маънони англатишига қарамай, форс тилларида бу сўз бошланғич ва ўрта мактаб деган маънони англатади. Ибн Сино ҳам ушбу атамани ишлатган.
Дунёнинг 43 мамлакатида ўқув йили 1 январда, 16 мамлакатда март ойида бошланади. Ўқув йили 1 сентябр куни 122 мамлакатда бошланади.
XIX асрда Қўшма Штатларда болалар замонавий маънода ёзги таътилга чиқмаганлар. Қишлоқ жойларидан келган болалар ўрим-йиғим пайтида ота-оналарига ёрдам бериш учун жўнаб кетишган, «шаҳарликлар» эса ҳар уч ойда бир ҳафта дам олишган. 19-асрнинг охирида барча ўқувчиларга бир хил таътил вақти берила бошланган. Кейинчалик чарчоқни камайтириш мақсадида таътилни узайтириш таклифи берилган.
Чехияда энг юқори балл «1», энг паст «5» ҳисобланади. Францияда одатда 20 баллик рейтинг тизими мавжуд.
Пазл(бўлакларни йиғиш)нинг пайдо бўлиш тарихини мактаб билан боғлаш мумкин, чунки у биринчи марта таълим мақсадида ихтиро қилинган. Болаларга Европа харитасини бўлакларга бўлиб, кейин йиғиш таклиф қилинган.
Битирувчиларнинг энг кўп сонли учрашувларидан бири Германияда бўлиб ўтган, мактабнинг 100 йиллигига 2,5 мингдан ортиқ битирувчилар йиғилган.
Мактабда уч ой ўқиганидан сўнг, 7 ёшли Томас Эдисон ота-онасига илова қилинган ёзув билан уйига жўнатилди. Мактабда ғазабланган ўқитувчи болани ҳақида юмшоқ қилиб айтганда «тормоз» деб лақаб қуйган. Ўқитувчилар Томаснинг доимий «нима учун?» деган саволи ўқитувчиларнинг тез-тез жахлини чиқарарди.
Дунёдаги энг катта мактаб Ҳиндистонда жойлашган бўлиб, 45 минг ўқувчига мўлжалланган. Ушбу мактаб Лакнау шаҳрининг марказида жойлашган. 1959 йилда Бҳарти Ганди рафиқаси (Bharti and Jagdish Gandhi) билан бирга асос солган.
Россиядаги биринчи расмий ва давлат мактаби Пётр I даврида пайдо бўлган, бу 12-17 ёшли ўғил болалар учун эди.
Энг узоқ таълим Буюк Британияда бўлган. Муайян Роберт Кронин 52 йил ўқиган ва 72 ёшида мактабни битирган.
Энг қиммат таълим Халқаро ёш хонимлар ва жаноблар мактабида. Бир ойлик машғулот учун машғулотлар 77500 долларни ташкил қилади.
Энг қадимги таълим муассасаси – Марокашнинг Фаъс шаҳрида жойлашган Караоуин мусулмон университети ҳисобланади. У хижрий 859 йилда ташкил этилган.
Энг узоқ дарс 54 соат давом этган. Австралияда биология фан профессори 2003 йилда шундай маъруза ўқиган.
Дунёда ноёб мактаблар кўп: «кўчманчи мактаблар», «ер ости мактаблари», «мусиқа орқали ўрганиш», «сузувчи мактаблар», «интизомсиз мактаблар» ва бошқалар мавжуд.
Норвегиядаги мактабларнинг ўқувчилари ёш гуруҳларига бўлинади – бошланғич синфлар, 14 ёш ва 18 ёш.
Икки таниқли ёзувчи Чарлз Диккенс ва Марк Твен ҳеч қачон бошланғич мактабни тугатмаган.
Aлберт Эйнштейн, мактабни тугатгандан сўнг, университетга кира олмади, афтидан у иккичи эди.
